ปี 2568 พฤติกรรมการอ่านคนไทยเป็นอย่างไร อุตสาหกรรมหนังสือไทยไปรอดหรือไม่ ?

กลับมาอีกครั้งกลับงานมหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 30 (9-19 ตุลาคม) งานอีเวนต์ที่จัดกี่ครั้งก็สร้างเม็ดเงินหมุนสะพัดให้กับอุตสาหกรรมหนังสือตลอดมา และยังเป็นเหมือนการย้ำเตือนว่าหนังสือยังไม่ตาย ที่ตอกย้ำว่าคนไทย ‘รักการอ่าน’ มากกว่าที่หลายคนคิด บทความนี้ Reporter Jopurney เลยขอพาไปดูตัวเลขของธุรกิจร้านหนังสือกันเสียหน่อย ว่าในปี 2025 นี้มีสถานการณ์เป็นอย่างไรบ้าง ?

คนไทยอ่านหนังสือมากขึ้น

ศูนย์วิจัยกสิกรไทยรายงาน ปัจจุบันคนไทยใช้เวลาในการอ่านหนังสือมากขึ้น โดยปี 2567 คนไทยอ่านหนังสือรูปแบบกระดาษเฉลี่ย 51.37 นาทีต่อวัน อ่านบนแพลตฟอร์มออนไลน์ 152.1 นาทีต่อวัน คิด ๆ แล้วใน 1 วันคนไทยจะอ่านหนังสือเฉลี่ย 93 นาทีต่อวัน เพิ่มขึ้นจากปี 2561 ที่เคยอ่านเฉลี่ย 80 นาทีต่อวัน

จากสถิติการอ่านของคนไทยจะพบว่าการเปลี่ยนผ่านไปสู่โลกแห่งดิจิทัลย่อมส่งผลให้พฤติกรรมของนักอ่านเปลี่ยนไปด้วย เราจะเห็นว่าเวลาที่คนไทยอ่านบนจอมากกว่าเวลาที่คนอ่านบนหน้ากระดาษถึง 100 นาทีได้ เรื่องนี้ก็เป็นเพราะการอ่านออนไลน์มีความสะดวกกว่าในการเข้าถึง ทั้งยังหลากหลายกว่าด้วย

ซึ่งเรื่องนี้เองที่สมาคมผู้จัดพิมพ์และจำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย ได้ไปสำรวจแนวโน้มพฤติกรรมการซื้อหนังสือของผู้อ่านและพบว่า คนไทยมีแนวโน้มที่จะซื้อหนังสือเล่ม ๆ ในทิศทางที่ลดลง สวนทางการซื้อหนังสือแบบ e-book ที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

หากเรามองผิวเผินเราอาจคิดว่าเป็นเพราะนี่มันยุคดิจิทัล ใคร ๆ ก็พร้อมอ่านทุกอย่างบนหน้าจอ แต่จริง ๆ แล้วหนึ่งในเหตุผลสำคัญที่ทำให้คนไทยหันมาซื้อ e-book มากขึ้นส่วนหนึ่งเป็นเพราะความประหยัด !

ต้นทุนหนังสือปรับตัวสูงขึ้น ทำคนไทยหันไปซื้อ e-book

ศูนย์วิจัยกสิกรไทยวิเคราะห์ว่าปัจจัยที่หนุนการเติบโตของ e-book มาจากราคาของ e-book ที่ถูกกว่าหนังสือเล่มเฉลี่ยราว 27% ซึ่งถือเป็นตัวเลขที่สูงมาก ลองคิดดูหนังสือเล่มหนึ่งราคา 300 บาท แต่ถ้าซื้อในรูปแบบ e-book หนังสือเล่มนี้จะมีราคาเพียง 219 บาท ถูกกว่าถึง 81 บาท

ซึ่ง ณ ตอนนี้ถ้าใครคิดว่าหนังสือมีราคาแพงกว่าเดิม ความรู้สึกนี้อาจไม่ใช่แค่ความรู้สึกแต่คือข้อเท็จจริง เพราะตอนนี้ราคาของหนังสือเล่มกำลังมีแนวโน้มที่จะปรับตัวสูงขึ้นเรื่อย ๆ จากต้นทุนที่เพิ่มมาแล้วถึง 40% ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา สะท้อนจากราคาเฉลี่ยของหนังสือ

• ในปี 2563 หนังสือมีราคากลางต่อเล่มอยู่ที่ 230 บาท
• พอมาปี 2568 หนังสือมีราคากลางต่อเล่มอยู่ที่ 290 บาท

(คิดเป็นการเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 4.7%)

และเมื่อราคาหนังสือปรับตัวสูงขึ้นท่ามกลางยุคดิจิทัลก็ส่งผลให้พฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนไปตาม กระทบชิ่งไปถึงร้านหนังสืออีกต่อ ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมามีร้านหนังสือต้องปิดตังลงถึง 12% และจากที่รายได้ของธุรกิจร้านหนังสือเคยอยู่ในระดับ 15,000 ล้านบาทในปี 2561 กลับหดตัวเหลือที่ระดับ 10,000 ล้านบาทในปี 2568 นอกจากนี้ศูนย์วิจัยกสิกรไทยยังคาดการณ์ว่ารายได้ของร้านหนังสือในปีนี้จะลดลงอีก 4.5%

สรุปแล้ว ในแง่ของพฤติกรรมการอ่าน คนไทยอ่านหนังสือกันเยอะขึ้น แต่กลับพูดได้ไม่เต็มปากว่าส่งผลดีต่อธุรกิจร้านหนังสือและผู้จัดจำหน่ายหนังสือแบบเล่ม ๆ ตรงกันข้าม การอ่านแบบออนไลน์ อ่านบนจอ อ่านในรูปแบบ e-book กลับได้รับความนิยมมากขึ้นอยู่ในช่วงขาขึ้น ดังนั้นสำหรับผู้ประกอบการธุรกิจหนังสือหรือแม้แต่นักเขียนนอกจากจะวางแผนขายหนังสือในแบบเล่มแล้ว จำต้องขายหนังสือในรูปแบบ e-book กับแพลตฟอร์มต่าง ๆ ด้วย เพื่อให้สอดรับกับพฤติกรรมผู้บริโภค

แต่ถ้าใครยังชอบความรู้สึกของการจับหนังสือแบบเล่ม ๆ อยู่ ชอบความรู้สึกของการได้จับหน้ากระดาษ ตอนนี้มีงานมหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 30 อยู่ ณ ฮอลล์ 5–6-7 ชั้น LG ศูนย์ประชุมแห่งชาติ สิริกิติ์ งานจัดตั้งแต่วันนี้ (9 ตุลาคม) – 19 ตุลาคม 2568, เวลา 10:00 – 21:00 อย่าลืมไปสนับสนุนอุตสาหกรรมหนังสือกันได้

ผู้เขียนเองก็คงต้องไปอุดหนุนสำนักพิมพ์ต่าง ๆ ในงานเช่นกัน เพื่อเป็นการสนับสนุนอุตสาหกรรมหนังสือของประเทศไทยอีกหนึ่งแรง

ที่มา
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย