คนไทย ‘เกิด’ น้อยกว่า ‘เสียชีวิต’ เป็นปีที่ 5
สัญญาณอันตรายที่ไร้ซึ่งจุดพลิกผัน

ตั้งแต่ต้นปีจนถึงเดือนกันยายน ปัจจุบันประเทศไทยมีเด็กเกิดใหม่ลดลงถึง 10% เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว และสถานการณ์เด็กเกิดใหม่ลดลงนี้ยังมาพร้อมกับสถานการณ์ที่สวนทางกับยอดผู้เสียชีวิต

ทำให้ตอนนี้ประเทศไทยกำลังเผชิญกับสถานการณ์ ‘เกิดน้อย ตายเพิ่ม’ ต่อเนื่องเป็นปีที่ 5

ศูนย์วิจัยกสิกรไทยรายงาน 9 เดือนแรกของปี 2568 ประเทศไทยมีประชากรเกิดใหม่อยู่ที่ 309,644 คน ซึ่งการที่ประชากรไทยเกิดน้อยจะส่งผลกระทบระยะยาวต่อการเติบโตของเศรษฐกิจไทย ทั้งในด้านของกำลังซื้อและปัญหาเชิงโครงสร้างที่ทำให้ประเทศไทยขาดแคลนแรงงาน

ซึ่งถ้าเราย้อนดูสถิติโครงสร้างประชากรย้อนหลังของประเทศไทยจะพบการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญดังนี้

โครงสร้างประชากร ปี พ.ศ.2547

• วัยเด็ก (0-14 ปี) : 22%
• วัยแรงงาน (15-59 ปี) : 68%
• วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) : 10%

ถัดมา 10 ปี พ.ศ.2557

• วัยเด็ก (0-14 ปี) : 18%
• วัยแรงงาน (15-59 ปี) : 67%
• วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) : 14%

ข้อมูลล่าสุด ปี พ.ศ.2567

• วัยเด็ก (0-14 ปี) : 15%
• วัยแรงงาน (15-59 ปี) : 64%
• วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) : 21%

จากข้อมูลเราจะพบว่าประเทศไทยมีประชากรวัยเด็กและวัยแรงงานลดลงต่อเนื่อง สวนทางกับประชากรสูงอายุที่ค่อย ๆ ไต่ระดับสูงขึ้น หากประเทศไทยยังมีเด็กเกิดน้อยกว่าผู้เสียชีวิต แนวโน้มและทิศทางต่อจากนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทยคาดการณ์ว่าประเทศไทยจะมีประชากรวัยแรงงานแค่เพียง 52% ของประชากรทั้งหมดในประเทศเท่านั้นในปี พ.ศ.2593 (อีก 25 ปีข้างหน้า) ซึ่งถือเป็นสถานการณ์ที่น่าห่วงอย่างมากสำหรับประเทศไทย

และจนถึงตอนนี้เราก็ยังไม่เห็นสัญญาณใด ๆ ที่จะทำให้คนไทยอยากมีลูก

ผลกระทบของเรื่องนี้คือการขาดแคลนแรงงานในประเทศ การบริโภคมีแนวโน้มลดลงจากการที่ผู้สูงอายุจะมีกำลังซื้อน้อย หรือแม้แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับการคลังที่ประกันสังคมจะแบกภาระเพิ่มมากขึ้น รวมไปถึงงบสวัสดิการทางรายได้ที่รัฐต้องจ่ายเพิ่มมากขึ้น

สถานการณ์นี้ทำให้กระแสที่จะขยายอายุเกษียณไปที่ช่วงอายุ 65-70 ปี ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึงอีกครั้ง ในมุมหนึ่งผู้เขียนมองว่าก็เป็นหนึ่งในวิธีการแก้ปัญหา ทว่าอาจจะดูเป็นการแก้ที่ปลายเหตุ เสมือนว่า ‘ในเมื่อวัยแรงงานจำกัดที่ 60 งั้นก็ขยายออกไปเสียสิ วัยแรงงานไทยจะได้ไม่ลดลง แถมลดภาระทางคลังได้ด้วย’ การแก้ปัญหาแบบนี้อาจจะดูเรียบง่ายกว่าการแก้ที่ต้นเหตุ สืบเซาะเลาะลงไปว่าทำไมคนไทยไม่อยากมีลูก

หรือแม้รัฐจะทราบถึงเหตุผลเบื้องหลังว่าทำไมคนไทยไม่อยากมีลูก แต่การแก้ปัญหานี้คงเป็นเรื่องที่ยาก ซับซ้อน และใช้เวลานานกว่าการตัดสินใจขยายอายุการทำงานของคนไทยออกไป ตอนนี้ประเทศไทยกำลังตกอยู่ในหนึ่งในหลาย ๆ วิกฤตที่แก้ได้ยากเป็นอย่างมาก คำกล่าวนี้คงไม่ใช่คำกล่าวที่เกินจริงนัก

ที่มา
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย